Site Haritası Nedir? Kapsamlı Rehber

Web sitenizin arama motorları tarafından daha iyi anlaşılması, hızlıca indekslenmesi ve arama sonuçlarında hak ettiği yeri bulması için en önemli araçlardan biri site haritasıdır. Tıpkı yeni bir şehri keşfederken harita kullanmak gibi, arama motoru botları da web sitenizin yapısını ve içeriğini anlamak için site haritalarına ihtiyaç duyar.

Bu rehberde, site haritasının ne olduğundan, neden bu kadar önemli olduğuna, nasıl oluşturulup Google’a gönderileceğine kadar tüm detayları bulacaksınız. SEO yolculuğunuzda size rehberlik edecek bu kapsamlı içeriğe dalmaya hazır mısınız?

Anahtar Noktalar	Açıklama
Site Haritası Nedir?	Web sitenizdeki sayfaların, videoların, resimlerin ve diğer dosyaların bir listesidir; arama motorlarına rehberlik eder.
Neden Önemlidir?	Arama motorlarının sitenizi daha verimli taramasını, yeni/güncel sayfaları bulmasını ve dizine eklemesini kolaylaştırır.
Nasıl Oluşturulur?	Manuel, CMS eklentileri veya otomatik araçlarla (örn: Screaming Frog) oluşturulabilir.
Nasıl Gönderilir?	En yaygın yöntem Google Search Console kullanmaktır. Robots.txt dosyasına da eklenir.
Farklı Türleri Var mı?	Evet, XML, Metin, Resim, Video, Haber gibi farklı içerik türlerine özel haritalar olabilir.
Nelere Dikkat Etmeli?	Boyut sınırları (50.000 URL veya 50MB), UTF-8 kodlama, mutlak URL kullanımı ve hatalı/gereksiz sayfaları dahil etmemek önemlidir.

Site Haritası Nedir? Detaylı Bir Bakış

Basitçe söylemek gerekirse, bir site haritası sitenizdeki tüm URL’lerin bir listesini içeren bir dosyadır. Bu dosya genellikle XML formatında olur (bu yüzden sıkça XML site haritası olarak da anılır). XML, genişletilebilir bir biçimlendirme dilidir ve sadece URL’leri listelemekle kalmaz, aynı zamanda bu URL’ler hakkında arama motorlarına ek bilgiler de sunabilir.

Örneğin, bir XML site haritası:

<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?>

<urlset xmlns="http://www.sitemaps.org/schemas/sitemap/0.9">

<url>

<loc>https://www.example.com/anasayfa.html</loc>

<lastmod>2024-07-25</lastmod>

<changefreq>daily</changefreq>

<priority>1.0</priority>

</url>

<url>

<loc>https://www.example.com/hizmetler.html</loc>

<lastmod>2024-07-20</lastmod>

<changefreq>weekly</changefreq>

<priority>0.8</priority>

</url>

<!-- Diğer URL'leriniz buraya gelir -->

</urlset>

Bu örnekte gördüğünüz <loc> etiketi, sayfanın URL’sini belirtir. <lastmod> etiketi, sayfanın en son ne zaman güncellendiğini gösterir. <changefreq> etiketi, sayfanın güncelleme sıklığını belirtir (örneğin, günlük, haftalık). <priority> etiketi ise o sayfanın diğer sayfalara göre ne kadar önemli olduğunu ifade eder (1 en yüksek önemdir).

Altın İpucu: Google, <changefreq> ve <priority> etiketlerini genellikle yok sayar. Ancak <lastmod> (son güncelleme tarihi) değerini, eğer tutarlı ve doğrulanabilirse (örneğin, sayfanın ana içeriğindeki veya yapısındaki önemli değişikliklerle uyumluysa), dikkate alır. Bu, özellikle sık güncellenen içerikler için botların sayfanızı tekrar ziyaret etmesini hızlandırmaya yardımcı olabilir.

Site Haritası Neden Bu Kadar Gerekli ve Önemli?

Arama motorları, web’i taramak için Googlebot gibi tarayıcı yazılımlar kullanır. Bu botlar, bir sayfadan diğerine bağlantıları takip ederek sitenizdeki içeriği keşfeder ve dizinlerine ekler. Ancak sitenizdeki tüm sayfaların, özellikle derinlemesine veya diğer sayfalardan bağlantı almayanların, bu şekilde kolayca bulunması her zaman mümkün olmayabilir.

İşte burada site haritasının önemi ortaya çıkar:

1. Tarama ve İndekslemeyi Kolaylaştırır: Site haritası, arama motoru botlarına sitenizdeki tüm önemli sayfaların bir listesini sunar. Bu, botların sitenizi daha verimli bir şekilde taramasına ve sayfalarınızı dizine eklemesine yardımcı olur. Sitemap olmadığında, botlar bazı sayfalarınızı hiç göremeyebilir ve SEO sıralamanız olumsuz etkilenebilir.
2. Yeni ve Güncellenmiş İçeriği Hızla Bildirir: Yeni sayfalar eklediğinizde veya mevcut içeriği güncellediğinizde, site haritası botlara bu değişiklikleri hızlıca bildirmenin bir yoludur. Bu, içeriğinizin arama sonuçlarında daha çabuk görünmesini sağlar. Gary Illyes’e (Google’dan bir analist) göre, site haritasına eklenen her şey genellikle daha erken işleme alınır. Sitemap’ler, köprülerden ve daha önce keşfedilen URL’lerden sonra Googlebot tarafından taranacak en önemli ikinci URL kaynağıdır.
3. Site Yapısını Anlamalarına Yardımcı Olur: Site haritası, sayfalarınız arasındaki ilişkiler ve site yapınız hakkında botlara bağlama dayalı bilgiler ve meta veriler sağlar. Bu, arama motorlarının içeriğinizi daha iyi anlamasına ve kullanıcı sorgularıyla eşleştirmesine yardımcı olur.
4. Medya İçeriği ve Özel Dosyalar İçin Faydalıdır: Video, resim veya haber gibi özel içerikleriniz varsa, bunlara özel site haritası uzantıları kullanarak arama motorlarının bu içeriği bulmasını ve anlamasını kolaylaştırabilirsiniz. Bu, görsellerinizin veya videolarınızın ilgili arama sonuçlarında daha görünür olmasını sağlayabilir.
5. Büyük ve Karmaşık Siteler İçin Hayati Önem Taşır: Sayfa sayısı çok olan veya dahili bağlantı yapısı karmaşık olan sitelerde, botların tüm sayfaları doğal yollarla keşfetmesi zorlaşır. Site haritası, bu tür siteler için tüm içeriğin taranabilir olmasını sağlamanın en etkili yoludur.

Kimler Site Haritasına İhtiyaç Duyar (ve Kimler Duymayabilir)?

Kaynaklara göre, genellikle bir site haritası kullanmak faydalıdır. Ancak bazı durumlarda daha kritik hale gelir veya daha az zorunlu olabilir:

Site Haritasına İhtiyacınız Olabilir:

• Siteniz Büyükse: Yaklaşık 500’den fazla sayfası olan sitelerde, tüm sayfaların birbirine doğru şekilde bağlandığından emin olmak zorlaşır ve botların bazı yeni sayfaları keşfetmeme ihtimali artar.
• Siteniz Yeniyse ve Dış Bağlantısı Azsa: Googlebot, web’i tararken genellikle diğer sitelerden alınan bağlantıları (backlink) takip eder. Sitenize dışarıdan çok az bağlantı varsa, botların sayfalarınızı ilk etapta keşfetmesi zorlaşabilir. Site haritası, botların sizi hızlıca bulmasına yardımcı olur.
• Siteniz Zengin Medya İçeriği veya Haber İçeriyorsa: Video, resim veya Google Haberler’de gösterilmesi amaçlanan içeriğiniz varsa, bu özel içerik türleri için site haritası kullanmak botların bu içeriği bulmasına ve anlamasına büyük ölçüde yardımcı olur.

Site Haritasına İhtiyacınız Olmayabilir:

• Siteniz “Küçükse”: Yaklaşık 500 veya daha az sayfası olan siteler genellikle küçük kabul edilir. Eğer sitenizin dahili bağlantı yapısı güçlüyse ve ana sayfadan başlayarak tüm önemli sayfalara bağlantılar aracılığıyla kolayca ulaşılıyorsa, botlar genellikle tüm içeriği kendiliğinden keşfedebilir.
• Siteniz Kendi İçinde Kapsamlı Şekilde Bağlantılıysa: Eğer botlar ana sayfadan başlayıp bağlantıları takip ederek tüm önemli sayfalarınıza ulaşabiliyorsa.
• Tek Sayfalık Siteler ve Bazı Uygulama Türleri: Tek sayfalık siteler, SaaS uygulamaları veya portföy siteleri gibi çok az sayfası olan veya tek sayfa yapısında olan siteler genellikle site haritasına ihtiyaç duymaz.
• Arama Sonuçlarında Özel Medya veya Haber İçeriği Görünmesini İstemiyorsanız: Eğer sitenizdeki video, resim veya haber içeriğinin arama sonuçlarında özel olarak vurgulanmasını istemiyorsanız, bunlara özel site haritalarına ihtiyacınız olmayabilir.

Site Haritası Türleri

Farklı amaçlar ve içerik türleri için çeşitli site haritası türleri bulunur:

• XML Site Haritası: En yaygın ve çok yönlü olanıdır. Sayfa URL’lerini listeler ve <lastmod>, <changefreq>, <priority> gibi meta veriler içerebilir. Ayrıca resim, video, haber ve dil alternatifleri için uzantıları destekler.
• HTML Site Haritası: Genellikle web sitesi kullanıcıları için navigasyona yardımcı olmak amacıyla oluşturulan, sitenin tüm sayfalarını listeleyen bir sayfadır. Arama motorları için de faydalı olsa da, XML site haritası teknik bilgiler sağlama açısından daha etkilidir.
• Video Site Haritaları: Sitenizdeki videolar hakkında (uzunluk, derecelendirme, yaş uygunluğu vb.) arama motorlarına bilgi sağlar.
• Resim Site Haritaları: Sitenizdeki resimlerin konumu ve diğer meta verileri hakkında bilgi verir, görsellerin arama sonuçlarında görünürlüğünü artırmaya yardımcı olur.
• Haberler Site Haritaları: Sitenizdeki haber makaleleri hakkında (başlık, yayın tarihi vb.) bilgi sağlar ve Google Haberler’de yer almak için önemlidir.
• Mobil Site Haritaları: Mobil cihazlara yönelik sayfalarınız varsa (eskiden daha önemliydi), bu haritalar kullanılır.
• Metin Site Haritası: En basit format olup, her satırda bir URL olacak şekilde sadece metin tabanlı sayfaların URL’lerini listeler. Yalnızca HTML veya dizine eklenebilir metin içeriğiyle sınırlıdır.
• Ürün Site Haritaları: E-ticaret siteleri için ürün sayfalarına özel haritalardır.
• Dil Sayfası Site Haritaları: Sitenizin farklı dillerdeki veya bölgelerdeki alternatif sürümleri hakkında bilgi vermek için hreflang ek açıklamalarıyla birlikte kullanılır.

Site Haritası Nasıl Oluşturulur?

Site haritası oluşturmanın birkaç farklı yolu vardır:

1. Manuel Olarak Oluşturma: Az sayıda (birkaç düzineden az) URL içeren siteler için Notepad gibi bir metin düzenleyici kullanarak manuel olarak XML veya metin formatında bir site haritası oluşturabilirsiniz. Ancak daha büyük siteler için bu yöntem oldukça yorucu ve sürdürülebilir değildir. Manuel oluştururken XML sözdizimine dikkat etmeniz gerekir.
2. İçerik Yönetim Sisteminizin (CMS) Kullanılması: WordPress, Wix, Blogger gibi popüler CMS’lerin çoğu, arama motorları için otomatik olarak site haritası oluşturur. WordPress kullanıcıları için Yoast SEO, Rank Math SEO, All in One SEO Pack veya Google XML Sitemaps gibi eklentiler bu işlemi kolayca yapar ve dinamik site haritaları oluşturur. Eğer bir CMS kullanıyorsanız, genellikle bu özellik zaten mevcuttur veya kolayca etkinleştirilebilir.
3. Otomatik Site Haritası Oluşturma Araçları: Daha fazla URL’niz varsa veya özel bir yazılım kullanıyorsanız, otomatik araçlar site haritası oluşturmak için en iyi yöntemdir.
   • Çevrimiçi Araçlar: xml-sitemaps.com gibi web siteleri, sitenizin URL’sini girerek otomatik olarak bir site haritası oluşturmanıza olanak tanır. Bu araçlar genellikle sitenizi tarayarak URL’leri toplar ve XML dosyasını oluşturur.
   • Masaüstü Yazılımlar: Screaming Frog SEO Spider gibi yazılımlar, sitenizi daha detaylı tarayarak site haritası oluşturabilir. Bu araçlar genellikle 500 URL’ye kadar ücretsizdir, daha büyük siteler için ücretli sürümleri gerekebilir. Screaming Frog ile site haritası oluşturma adımları oldukça basittir: yazılımı indirip kurun, web sitenizin URL’sini girerek taramayı başlatın, tarama tamamlandıktan sonra ‘Sitemaps’ menüsünden XML site haritası oluşturma seçeneğini seçin ve ayarları (örn. Lastmod ekleme, öncelik/sıklık değerlerini kapatma) yaparak dosyayı kaydedin.

Site Haritası Oluştururken Dikkat Edilmesi Gerekenler (En İyi Uygulamalar)

Site haritası dosyalarınızın arama motorları tarafından düzgün bir şekilde işlenmesi için bazı önemli kurallara uymanız gerekir:

• Boyut Sınırları: Her bir site haritası dosyası en fazla 50.000 URL içerebilir ve sıkıştırılmamış boyutu en fazla 50 MB olabilir. Eğer daha fazla URL’niz varsa veya dosyanız büyükse, site haritanızı birden fazla parçaya bölmeniz ve bunları bir site haritası dizin dosyası (sitemap index) aracılığıyla yönetmeniz gerekir.
• Dosya Formatı ve Kodlama: Site haritası dosyaları UTF-8 olarak kodlanmalıdır. XML dosyalarında etiket değerleri uygun şekilde kaçış karakterleriyle oluşturulmalıdır.
• URL Formatı: Site haritanızda tam nitelikli, mutlak URL’ler kullanın (örn. https://www.example.com/sayfa.html), göreli URL’ler (/sayfa.html) kullanmayın.
• Konum: Site haritası dosyasını genellikle sitenizin kök dizinine (root directory) yüklemeniz önerilir. Bu, haritanın tüm siteyi etkilemesini sağlar.
• Dahil Edilecek URL’ler: Yalnızca arama sonuçlarında görünmesini istediğiniz, standart (canonical) URL’leri site haritasına ekleyin. Googlebot’un taraması için gereksiz olan veya sorunlu olan sayfaları dahil etmekten kaçının.
• Altın İpucu: Site haritasına dahil etmemeniz gereken sayfalar şunlardır: Hata sayfaları (4xx, 5xx), yönlendirme sayfaları (3xx), robots.txt ile engellenen sayfalar, noindex etiketi içeren sayfalar, kanonik etiketi yanlış olan sayfalar, yinelenen içerik sayfaları, kullanıcı hesapları veya istek listeleri gibi yardımcı program sayfaları, parametre içeren veya filtrelenmiş URL’ler, sayfalandırılmış sayfalar. Bu tür sayfaları dahil etmek, tarama bütçenizi boşa harcar ve arama motorlarının sitenizi doğru anlamasını engelleyebilir.
• Çok Dilli Siteler: Eğer sitenizin farklı dillerde veya bölgelerde sürümleri varsa, hreflang ek açıklamaları kullanarak Google’a bu alternatif URL’ler hakkında bilgi verin ve bunları site haritanıza doğru şekilde ekleyin.
• Sıkıştırma: Büyük site haritalarını gzip formatında sıkıştırarak dosya boyutunu küçültebilir ve botların daha hızlı indirmesini sağlayabilirsiniz. Bu, indekslenme hızını artırmaya yardımcı olabilir. Dosyanın uzantısı genellikle .xml.gz olur.

Site Haritası Google’a Nasıl Gönderilir?

Site haritasını oluşturup web sitenizin kök dizinine yükledikten sonra (örn. https://www.example.com/sitemap.xml), Google’a bu haritanın varlığını bildirmeniz önemlidir. Site haritanızı sitenize yüklemeniz botların onu bulması için yeterli olabilir, ancak Google’a bildirmek süreci hızlandırır.

En yaygın ve önerilen yöntem Google Search Console kullanmaktır. Google Search Console, web sitenizin Google arama sonuçlarındaki performansını izlemenize ve yönetmenize olanak tanıyan ücretsiz bir araçtır.

Google Search Console ile site haritası gönderme adımları şöyledir:

1. Bir Google Search Console hesabınız yoksa oluşturun ve web sitenizin mülkiyetini doğrulayın.
2. Search Console hesabınızda ilgili web sitesini seçin.
3. Sol menüde yer alan “Site Haritaları” bölümüne gidin. (Menü yapısı zamanla değişebilir, “Tarama” veya “Dizin” altında bulunabilir).
4. “Site Haritası Ekle” veya benzeri bir butona tıklayın.
5. Açılan alana site haritası dosyanızın URL uzantısını girin (örn. sitemap.xml). Web sitesi adresinizin geri kalanı genellikle otomatik olarak görünür.
6. “Gönder” butonuna basın.

Search Console, site haritanızı işlemeye başlayacak ve size kaç URL’nin bulunduğunu ve kaçının dizine eklendiğini gösterecektir. Hata olması durumunda da buradan bilgi alabilirsiniz.

Altın İpucu: Site haritanızı robots.txt dosyanıza eklemek de iyi bir uygulamadır. robots.txt dosyasının sonuna aşağıdaki satırı ekleyerek arama motoru botlarına site haritanızın konumunu bildirebilirsiniz: Sitemap: https://www.example.com/sitemap.xml Bu, özellikle Search Console kullanmayan diğer arama motorları (Yandex, Bing gibi) için faydalı olabilir.

Birden fazla site haritanız varsa veya site haritası dizin dosyası kullanıyorsanız, Search Console’a bu dizin dosyasının URL’sini gönderebilirsiniz. Search Console, birden fazla site haritasını veya site haritası dizin dosyasını yönetmenize olanak tanır.

Site Haritalarıyla İlgili Sorunları Giderme

Bazen site haritası gönderme veya işleme sırasında hatalar oluşabilir. Google Search Console, bu hataları tespit etmek ve gidermek için en iyi araçtır. Sık karşılaşılan hatalar arasında “Site haritası okunamadı” veya “Genel HTTP hatası” gibi sorunlar yer alır.

Bu tür hatalarla karşılaşırsanız:

• Site haritası URL’nizin doğru olduğundan ve tarayıcınızdan erişilebildiğinden emin olun (örn. https://www.example.com/sitemap.xml adresine gidin).
• Site haritasının formatının (XML, Metin vb.) ve kodlamasının (UTF-8) doğru olduğunu kontrol edin.
• Site haritasındaki URL’lerin çalıştığını (200 durum kodu verdiğini) ve herhangi bir hata (3xx, 4xx, 5xx) içermediğini kontrol edin. Screaming Frog gibi araçlar URL durum kodlarını kontrol etmenize yardımcı olabilir.
• Robots.txt dosyanızın site haritası dosyasına veya site haritasında listelenen sayfalara erişimi engellemediğini kontrol edin.
• Eğer bir CMS eklentisi kullanıyorsanız, eklentinin ayarlarını kontrol edin.
• Sorun devam ederse, site haritasını Search Console’dan kaldırıp tekrar oluşturup göndermeyi deneyin.

Site Haritasının SEO’ya Etkisi

Site haritası, tek başına sihirli bir sıralama faktörü değildir. Yani sadece bir site haritası oluşturmak sitenizin aniden üst sıralara fırlamasını garanti etmez. Ancak, SEO’nun teknik bir bileşeni olarak, sitenizin arama motorları tarafından doğru ve hızlı bir şekilde taranıp dizine eklenmesini sağlayarak organik performansınıza dolaylı ama önemli bir katkı sağlar.

Arama motorları, kullanıcı odaklı, faydalı ve güvenilir içerikleri ödüllendirmeyi amaçlar. Sitenizin içeriği ne kadar harika olursa olsun, eğer arama motorları bu içeriği bulup anlayamazsa, potansiyelini tam olarak gerçekleştiremez. Site haritası, içeriğinizin keşfedilmesi ve Googlebot tarafından incelenmesi için bir yol haritası sunarak bu süreci optimize eder.

İyi bir site haritası, arama motorlarının sitenizin en önemli sayfalarına odaklanmasına, güncellemeleri fark etmesine ve sitenizin genel yapısını anlamasına yardımcı olur. Bu da, sitenizin arama sonuçlarındaki genel görünürlüğünü ve potansiyel organik trafiğini artırmaya yardımcı olabilir.

E-ticaret siteleri gibi sık sık güncellenen ve çok sayıda ürüne sahip platformlar için site haritası oluşturmak, yeni ürünlerin veya güncellenen fiyatların hızlıca dizine eklenmesi açısından kritik öneme sahiptir.

Sonuç olarak, site haritası teknik SEO’nun göz ardı edilmemesi gereken temel bir parçasıdır. Doğru oluşturulmuş ve düzenli olarak güncellenen bir site haritası, arama motorlarıyla aranızdaki iletişimi güçlendirir ve sitenizin dijital dünyadaki yerini sağlamlaştırmanıza yardımcı olur.

Eğer dijital dünyada varlığınızı güçlendirmek ve arama motorlarında üst sıralarda yer almak istiyorsanız, profesyonel destek almayı düşünebilirsiniz.

Dijital Pazarlama Ajansı Growify.com.tr, dijital potansiyelinizi keşfetmeniz ve arama motoru stratejilerinizi optimize etmeniz konusunda size yardımcı olabilir.

Sıkça Sorulan Sorular (FAQ)

1. XML site haritası ile HTML site haritası arasındaki fark nedir? XML site haritası, arama motorları için teknik bilgiler içeren bir dosyadır, genellikle ziyaretçiler görmez. HTML site haritası ise site ziyaretçileri için navigasyon amaçlı bir web sayfasıdır.
2. Sitemap oluşturmak sıralamamı doğrudan etkiler mi? Hayır, doğrudan bir sıralama faktörü değildir. Ancak sitenizin botlar tarafından daha iyi taranmasını ve dizine eklenmesini sağlayarak dolaylı olarak SEO performansınıza katkıda bulunur.
3. Site haritası dosyama hangi URL’leri eklemeliyim? Arama sonuçlarında görünmesini istediğiniz tüm önemli, dizine eklenebilir ve hatasız (200 OK durumu veren) sayfaların standart (canonical) URL’lerini eklemelisiniz.
4. Site haritamı ne sıklıkla güncellemeliyim? Sitenize yeni içerik eklediğinizde veya mevcut içeriği önemli ölçüde güncellediğinizde site haritanızı güncellemeniz önemlidir. Çoğu CMS eklentisi bu güncellemeyi otomatik yapar.
5. Tek sayfalık (one-page) siteler site haritasına ihtiyaç duyar mı? Genellikle tek sayfalık sitelerin site haritasına ihtiyacı yoktur, çünkü botlar tüm içeriği tek bir URL’de bulabilir.